صدای بورس - محبوبه قرمزچشمه؛ یکی از متغیرهای اصلی در تعیین جهت تصمیمات صاحبان سرمایه ایران، نرخ ارز است. سمت‌وسوی قیمت ارز یکی از مهمترین پرسش‌های سهامداران خرد و کلان است.

سجاد بوربور، کارشناس بازار ارز در ارتباط با تحولات بازار سرمایه به صدای بورس گفت: برای تحلیل چشم انداز کوتاه و بلند مدت قیمت ارز باید مفروضاتی را در نظر گرفت که عبارت اند از:

• در این تحلیل دلار را از مسیر برابری قدرت خرید ارزش‌گذاری می‌کنیم.

• سال ۸۱ را به عنوان سال پایه در نظر می‌گیرم.

• تورم دیده شده در این تحلیل تورم اعلام شده از بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نیست. تورم واقعی برابر است با تفاوت رشد نقدینگی با رشد اقتصادی و در این تحلیل از تورم واقعی استفاده شده است.

• طبق بررسی انجام شده کف نقدینگی برحسب دلار به‌ صورت میانگین بعد از هر جهش ارزی (سال ۹۱، ۹۷ و ۹۹) حدود ۱۷۰ میلیارد دلار بوده است.

• در دهه ۹۰ رشد اقتصادی حدود صفر درصد بوده است.

• ارزش دلار با قیمت دلار متفاوت است.

• ارزش دلار روی کاغذ است (قیمت ذاتی) و قیمت دلار، قیمت روز دلار در بازار است (عرضه و تقاضا آن را مشخص می‌کند).

سقف ارزش دلار در چشم انداز کوتاه مدت و بلند مدت

بوربور با اشاره به سقف ارزش دلار تا پایان ۱۴۰۱ افزود: اقتصاد ایران در سال‌هایی که تحریم خاصی هم نبوده به صورت میانگین سالانه ۲۷ درصد رشد نقدینگی داشته است و به نظر می رسد در خوشبینانه‌ترین حالت در پایان سال ۱۴۰۱ نقدینگی به ۶۳۰۰ همت خواهد رسید.

وی در ارتباط با سقف ارزش دلار تا پایان ۱۴۰۱ گفت: بر اساس رشد خطی در پایان بهار، نقدینگی به حدود ۵۲۰۰ همت می‌رسد. با در نظر گرفتن رشد اقتصادی و تورم جهانی به ترتیب ۵ درصد و ۶ درصد ارزش دلار را روی کاغذ در پایان سال ۱۴۰۱، قیمت دلار به بالای ۴۰ هزار تومان و در پایان بهار به حدود ۳۵ هزار تومان می‌رساند.

تحلیلی بر روند حرکت دلار از سال ۹۶

کارشناس بازار ارز در ارتباط با کف ارزش دلار در سال ۱۴۰۱ تصریح کرد: در سال ۹۶ که آرامش نسبتاً خوبی در بازار حاکم بود، قیمت دلار به‌صورت میانگین ۴۰۰۰ تومان بوده است و از سال ۹۶ تا حالا قیمت مسکن در تهران به‌صورت میانگین به گفته بانک مرکزی ۶.۲ برابر شده است (از سال ۹۶ تا حالا قیمت مسکن از بازارهای سهام، خودرو، بیت کوین و ...کمتر رشد کرده است) پس دلار ۲۵۰۰۰ تومانی خود را با نرخ مسکن هماهنگ کرده است و در شرایط فعلی به دلایل زیادی مسکن نمی‌تواند افت یا رشد خاصی داشته باشد پس اگر دلار افت شدیدی کند و مسکن افت نکند، در میان‌مدت سرمایه‌گذاران در حوزه مسکن، دارایی خود را نقد کرده و دلار ارزان را می‌خرند و همین مهم خروج سرمایه را تشدید می‌کند و دلار به قیمت تعادلی خود برمی‌گردد.

گره روند خروج سرمایه به قیمت مسکن و دلار

وی افزود: این اتفاق در بازارهای دیگر هم رخ خواهد داد و خروج سرمایه را بیشتر می‌کند، زیرا بازارهای سرمایه، خودرو و... رشد بسیار بیشتری نسبت به مسکن داشته اند. نباید از نظر دور داشت که در سال ۹۶ شاخص بورس ۱۰۰.۰۰۰ واحد بوده و تا حالا حدود ۱۴ برابر شده است؛ البته این گفته به این معنی نیست که قیمت دلار نمی‌تواند به‌صورت هیجانی تا حدود ۲۲۰۰۰ تومان افت کند (شاید کاهش یابد) ولی ماندگار هم نخواهد بود.

بوربور با اشاره به قیمت هیجانی دلار در سال ۹۹ گفت:‌ در سال ۹۹ قیمت دلار به شکل هیجانی تا ۳۳۵۰۰ تومان رشد و تا ۲۰۷۰۰ تومان افت کرد و در کانال ۲۵۰۰۰ تومان زمان زیادی تثبیت شد. در سال ۹۷ نیز دلار به شکل هیجانی به ۱۹۳۰۰ تومان رسید و دوباره هیجانی حدود ۱۰۰۰۰ تومان شد و در کانال ۱۱۰۰۰ تومان مدتی تثبیت شد و بعد از مدتی رشد شدیدی کرد.

وی بیان کرد:‌ قیمت دلار می‌تواند هیجانی از ارزش خود فاصله بگیرد و این اتفاق فرصت سودآوری برای فعال اقتصادی ایجاد می‌کند.

قیمت دلار در سال ۱۴۰۱ و پایان فصل بهار

تحلیلگر اقتصادی در پاسخ به این پرسش که آیا دولت در سال ۱۴۰۱ مانند دهه ۸۰ می‌تواند نرخ ارز را سرکوب کند، گفت: در سال ۱۴۰۱ در بهترین حالت اگر توافق محکمی ایجاد شود و روزانه به صورت میانگین ۲ میلیون نفت ۹۰ دلاری صادر کنیم و اگر دلار صادرات نفت را دریافت کنیم می‌توان به ثبات بازار سرمایه امیدوار بود.

وی با بیان اینکه صادرات نفتی، غیرنفتی و صادرات خدمات حدود ۱۱۵ میلیارد دلار است، بیان کرد: حدود ۹۰ میلیارد دلار هم برای واردات رسمی، قاچاق و واردات خدمات هزینه‌ داریم که در بهترین حالت ۲۵ میلیارد دلار مازاد است که با نگاه به خروج سرمایه در سال ۱۴۰۰ این مازاد حدود ۱۳ میلیارد دلار می‌شود. (طبق گزارش بانک مرکزی در شش‌ماهه اول ۱۴۰۰ حدود ۶.۳ میلیارد دلار خروج سرمایه داشتیم که اگر به‌صورت خطی ببینیم تا پایان سال ۱۴۰۰ حدود ۱۲ میلیارد دلار خروج سرمایه خواهیم داشت.)

بیشتر بخوانید:

چشم انداز بازار سرمایه/ ۵ عامل تعیین کننده سمت و سوی بازار

بوربور افزود: در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۴ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص داده شد و اگر در سال ۱۴۰۱ پرونده ارز ۴۲۰۰ تومانی بسته شود، باید همین مقدار یارانه نقدی داده شود، پس ۱۳ میلیارد دلار مازاد به راحتی خنثی می‌شود و دولت از این محل توان سرکوب نخواهد داشت.

وی تاکید کرد: حتی اگر توافق محکمی هم ایجاد شود توان سرکوب دلار وجود ندارد مگر آنکه منابع بلوکه‌شده ایران آزاد شود.

کارشناس بازار ارز در ارتباط با روند مذاکرات گفت: فضایی که در این مذاکرات ایجاد می‌شود، سیاه‌وسفید نیست و می‌توان تحلیلی بر اساس فضای خاکستری ارائه داد منظور از فضای خاکستری یعنی مذاکرات فرسایشی و آزادی قطره‌چکانی منابع بلوکه‌شده است.

زیرساخت‌های ضعیف و شکننده

وی بیان کرد:‌ اقتصاد ایران در شرایط بحرانی است، زیرساخت‌های صنعتی بسیار ضعیف و شکننده شده است و اگر بخواهیم قطع شدن برق در تابستان و قطع شدن گاز در زمستان را نداشته باشیم (که به رشد اقتصادی و صادرات به‌شدت آسیب وارد می‌کند) باید حداقل ۴۰ میلیارد دلار باید سرمایه‌گذاری کنیم حالا منطقی است با فرض آزاد شدن تمام منابع، آن را به سرکوب مقطعی نرخ ارز اختصاص دهیم یا برای حیات اقتصاد ایران مصرف شود؟

سایه سنگین جنگ روسیه و اوکراین جهان

وی بیان کرد: در این تحلیل قیمت هر بشکه نفت ایران به طور میانگین در سال ۱۴۰۱ برابر ۹۰ دلار دیده شده است. یعنی در این فضا نتیجه جنگ روسیه و اوکراین در یک فضای خاکستری قرار دارد و تورم سنگینی روی کالاها در دنیا قرار خواهد گرفت که باعث می‌شود واردات ما به صورت دلاری بیشتر شود.

اقتصاد آماده جامپ ارزی است؟

بوربور با بیان اینکه به نظر من با ثبات شرایط فعلی،‌ دولت توان سرکوب ندارد، گفت: با احتمال بالا در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ قیمت دلار حدودا به ۴۰ هزار تومان خواهد رسید مگر دولت با تفکرات پوپولیستی مانند دهه ۸۰ شمسی منابع آزاد شده احتمالی را برای سرکوب نرخ ارز اختصاص دهد که در کوتاه‌مدت یا میان‌مدت مانند دهه ۸۰ تولید را نابود کرده و اقتصاد را آماده جامپ ارزی می‌کند که به هیچ وجه منطقی نیست و تا پایان فصل بهار به دلیل کاهش انتظارات تورمی به خاطر نگاه مثبت به مزاکرات وین احتمال کم‌رنگی وجود دارد که دلار زیر ۲۵ هزار تومان بیاید ولی ماندگار نخواهد بود.(اگر دلار زیر ۲۵ هزار تومان بیاید برای فعال اقتصادی فرصت خرید ایجاد می‌کند.)